Otizmde Tuvalet Eğitimi: Nelere Dikkat Edilmeli?

Otizmli çocuklarda tuvalet eğitimi her çocuk için farklı ilerler. Sürecin sağlıklı olması, çocuğun hazır oluşuna, duyusal ihtiyaçlarına ve rutinlere bağlıdır.

Hazırbulunuşluk: Bezin uzun süre kuru kalması, kirli-ıslak hisse tepki vermesi, basit yönergeleri takip etmesi ve tuvalet ihtiyacını jest/mimikle ifade etmesi sürecin başlayabileceğini gösterir.

Duyusal Hassasiyetler: Sifon sesi, klozet hissi, ışık ve koku bazı çocukları zorlayabilir. Ortamı sadeleştirmek, ses uyaranlarını azaltmak ve adımları yavaş ilerletmek kaygıyı düşürür.

Adım Adım Öğretim:

1. Banyoya girme

2. Klozete kıyafetle oturma

3. Kıyafetsiz oturma

4. Tuvalet yapma

5. Temizlik–giyinme–elleri yıkama

gibi basamaklar öğrenmeyi kolaylaştırır.

Görsel Destekler: Banyo duvarında basit bir görsel rutin, resimli hatırlatıcılar ve işaretlerle iletişim kullanmak süreci hızlandırır.

Düzenli Zamanlama: Özellikle yemeklerden sonra kısa tuvalet denemeleri, rutinleşme ve beden farkındalığını artırır.

Olumlu Pekiştirme: Küçük ödüller, sosyal takdir ve sakin bir ton motivasyonu güçlendirir. Ceza ve baskı ters etki yaratır.

Kazalar Normaldir: Tuvalet kazaları sürecin doğal parçasıdır. Panik yapmadan, nötr bir yaklaşım ve birlikte sakin temizlik güven duygusunu korur.

Dil Farklılıkları: Sözel ifade zayıf olsa bile işaret, resimli kart veya tek kelimelik hatırlatmalarla süreç desteklenebilir.

Ne Zaman Uzman Desteği?

Yoğun kaygı, aşırı duyusal kaçınma, kabızlık-dışkı tutma, ağrılı dışkılama veya 3–6 ay ilerleme görülmemesi durumla

rında uzman değerlendirmesi önerilir.